काठमाडाैँ । स्पेनको बास्क क्षेत्र (रिजन) मा १९५६ मा स्थापना भएको मोन्डर्यागन सहकारी, आज विश्वको सबैभन्दा ठूलो श्रमिक सहकारीका रूपमा परिचित छ। यो सहकारीको केन्द्रीय संघ (फेडरेसन) मा अहिले ९८ वटा श्रमिक सहकारीहरू सदस्य छन् र यसले १४३ वटा सहायक कम्पनी तथा २५ वटा व्यावसायिक इकाईसँग मिलेर विश्वका ५ महादेशहरूमा आफ्नो व्यवसाय फैलाएको छ। मोन्डर्यागनमा कुल ८० हजार ८१८ श्रमिक काम गर्दछन्, जसमध्ये स्पेनमा मात्र ६७ हजार कर्मचारी कार्यरत छन्।
यो सहकारी विशेष रूपमा वित्त, औद्योगिक प्रतिष्ठान, बिक्री केन्द्र र शिक्षाका क्षेत्रहरूमा सक्रिय छ। मोन्डर्यागन सहकारीले सञ्चालन गरेको मोन्डर्यागन विश्वविद्यालयमा ४ हजार ७०० भन्दा बढी विद्यार्थीहरू अध्ययनरत छन्, साथै १५ वटा अनुसन्धान र विकास केन्द्रहरू पनि कार्यरत छन्। यी केन्द्रहरू व्यावसायिक तालिम र अध्ययन अनुसन्धानका कार्यमा केन्द्रित छन्।
सन् १९४३ मा क्याथोलिक पादरी जोसे मारिया एरिजमेन्डिएरेटाले सहकारीको विकासको लागि योजना बनाएका थिए। उनले सहकारी प्राविधिक विद्यालयको स्थापना गरे जसले स्थानीय युवालाई रोजगारको अवसर र श्रमिक सहकारीहरूको स्थापना गराउने उद्देश्य राख्यो। यस विद्यालयबाट ११ जना विद्यार्थीहरू स्पेनको जारागोजा विश्वविद्यालयमा औद्योगिक इन्जिनियरिङ अध्ययन गर्न पुगे।
सन् १९५५ मा यी विद्यार्थीहरू मध्यका ५ जनाले एउटा हिटर र स्टोभ बनाउने फर्म किनेर त्यसलाई मोन्डर्यागनमा स्थानान्तरण गरे, जसलाई पछि सहकारीमा रूपान्तरण गरी ‘फेगर’ नाम राखिएको थियो। यही फर्म पछि स्पेनको सबैभन्दा ठूलो घरेलु सामान उत्पादन र बिक्री गर्ने संगठन बन्यो।
आज, मोन्डर्यागन विश्वभर फैलिएको २ हजारभन्दा बढी आउटलेटहरूको नेटवर्कसँगै हाइपरमार्केट, सुपरमार्केट र मलहरूको चेन इरोस्की सञ्चालन गर्दैछ। साथै, यस समूहभित्रको काजा लेवर क्रेडिट युनियन (सहकारी) स्पेनको ९ औं ठूलो बैंक बनिसकेको छ। यसको विशेषता भनेको संस्थागत सुरक्षा र आपसी सहयोग हो, जसले आर्थिक संकटको समयमा पनि सहकारीहरूको अस्तित्व कायम राख्न मद्दत पुर्याएको छ।
त्यस्तै सन् १९९७ मा तीन वटा शिक्षा सहकारीहरूले मिलेर मोन्डर्यागन विश्वविद्यालयको स्थापना गरेका थिए। यस विश्वविद्यालयका विद्यार्थीहरू समेत सहकारीका सदस्य हुन् र यसका साथी संगठनहरू इकेरलान, इडेको र लोरटेक विश्वका प्रख्यात प्राविधिक केन्द्रहरू छन्।
मोन्डर्यागन सहकारीले आफ्नो आर्थिक कारोबारमा वार्षिक १२.२२ अर्ब यूरोको कारोबार गर्दै, औद्योगिक क्षेत्रका सहकारीहरूको सदस्यत्वका हिसाबले पनि विशिष्ट स्थान बनाएको छ। यहाँको श्रमिकहरूको ४० प्रतिशत सहकारीका सदस्य हुन् भने औद्योगिक सहकारीमा भने यो संख्या ८० प्रतिशत पुग्छ।
यसका सबै सदस्यहरूबिचको आपसी सहयोग र एकता र सहकारी प्रणालीको सिद्धान्तले मोन्डर्यागनलाई एक अद्वितीय व्यापार मोडेलको रूपमा स्थापित गरिसकेको छ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस्