काठमाडौँ। भ्रष्टाचारविरुद्धको क्रोध, सडकमा उर्लिएको आन्दोलनमनीला, सेप्टेम्बर २२, २०२५ फिलिपिन्सका युवाहरूले सरकारी बाढी नियन्त्रण परियोजनामा भएको अर्बौं डलरको भ्रष्टाचारविरुद्ध सडकमा उत्रिएका छन्।
सेप्टेम्बर २१ मा मनीलाको रिजाल पार्क (लुनेटा) र क्वेजोन सिटीको ईडीएसए पिपल पावर मोनुमेन्टमा भएको ‘ट्रिलियन पेसो मार्च’ मा १ लाख ३० हजारभन्दा बढी प्रदर्शनकारी सहभागी भएका थिए । यो आन्दोलनले सन् १९७२ को मार्टियल ल घोषणाको ५३औं वार्षिकोत्सवमा ऐतिहासिक महत्व बोकेको छ जसले युवाहरूलाई प्रेरित गरेको छ।
भ्रष्टाचारको जड: ‘घोस्ट प्रोजेक्ट्स’ को कथायो विद्रोहको मुख्य कारण जुलाई २०२५ मा राष्ट्रपति फर्डिनान्ड मार्कोस जुनियरले आफ्नो राष्ट्रिय सम्बोधनमा खुलासा गरेको भ्रष्टाचार हो। उनले ९ हजार ८५५ बाढी नियन्त्रण परियोजनाहरू (९.५ बिलियन डलरभन्दा बढी मूल्यका) मा अधिकांशमा अनियमितता भएको स्वीकार गरे।
पर्यावरणीय संस्था ग्रीनपीसको अनुमानअनुसार २०२३ मा यस्ता परियोजनाबाट १ ट्रिलियन पेसो (१७.६ बिलियन डलर) भ्रष्टाचार भएको छ। अर्थ मन्त्रालयले २०२३–२०२५ सम्ममा ११८.५ बिलियन पेसो (२ बिलियन डलर) को क्षति भएको बताएको छ।यी ‘घोस्ट प्रोजेक्ट्स’ ले फिलिपिन्सलाई बाढी र तूफानबाट बचाउन नसकेको युवाहरूको आरोप छ। देशमा वार्षिक २० तूफान आउँछन्, जसले लाखौंलाई प्रभावित पार्छ।
युवा प्रदर्शनकारीहरूले यसलाई ‘जनताको जीवनसँगको विश्वासघात’ भनेका छन्। विद्यार्थी संगठनहरू जस्तै अनाकबायन र युनिभर्सिटी अफ द फिलिपिन्सका स्टुडेन्ट काउन्सिलहरूले नेतृत्व गरेका छन्। उनीहरूले भन्छन्, “हामी भविष्यका लागि लडिरहेका छौं – यो भ्रष्टाचारले हाम्रो सपना मेटिरहेछ।”
युवा नेतृत्वको विद्रोह: शान्तिबाट हिंसासम्मप्रदर्शनहरू मुख्य रूपमा शान्तिपूर्ण थिए – सेतो कपडा लगाएर एकताको प्रतीक बनाएका युवाहरूले ‘नो मोर, टु मच, जेल देँ’ नारा लगाए। क्याथोलिक चर्च, नागरिक समाज, श्रमिक युनियन र राजनीतिक गठबन्धनहरूले समर्थन गरे। तर मन्डियोला, रेक्टो र आयाला ब्रिज क्षेत्रमा प्रहरीसँग झडप भयो: ढुङ्गा, बोतल फाल्ने, ट्रक जलाउने, पानीको फोहोरा प्रयोग। परिणामस्वरूप २२४ गिरफ्तारी (२० बालक सहित) र १३१ प्रहरी घाइते भए।
मास्क लगाएका युवा समूहहरूले दंगा शील्ड फुटाएर प्रहरीलाई चुनौती दिए।यो आन्दोलन क्षेत्रीय युवा विद्रोहसँग जोडिएको छ। नेपाल, इन्डोनेसिया र केन्यामा ‘नेपो किड्स’ र भ्रष्टाचारविरुद्ध युवाहरूले सरकार हल्लाएका छन्। फिलिपिन्समा पनि “नेपो किड्स” (राजनीतिक वंशवाद) विरुद्ध आवाज उठेको छ। एक्स (ट्विटर) मा युवाहरूले लेखेका छन्: “नेपाल जस्तै हामी पनि सडकमा छौं – भ्रष्टाचारले हामीलाई मारिरहेछ।”
राजनीतिक प्रभाव: राजीनामा र अनुसन्धानप्रदर्शनको प्रभाव तत्काल देखियो – हाउस स्पीकर मार्टिन रोमुअल्डेज (मार्कोसका काकाका छोरा) ले राजीनामा दिए। नयाँ स्पीकर बोजी डी चयन भए।
सेनेट र हाउसमा अनुसन्धान चलिरहेको छ, १३५ बैंक खाता फ्रिज भएको छ। मार्कोसले प्रदर्शनलाई समर्थन गरेका छन् र “म पनि सडकमा हुन्थेँ यदि राष्ट्रपति नभएको भए” भनेका छन्। तर युवाहरूले थप कारबाही नभए आन्दोलन बढाउने चेतावनी दिएका छन्।
यो १९८६ को पिपल पावर रिभोलुसन जस्तो बन्न सक्छ, जसले तानाशाही अन्त्य गरेको थियो। फिलिपिन्सको प्रहरीले ५०,००० प्रहरी र सेना परिचालन गरेको छ, तर आयोजकहरूले शान्तिपूर्ण रहने जोड दिएका छन्।
युवाको आवाज: ‘हामी चुप लाग्दैनौं’एक प्रदर्शनकारीले भनेकी थिइन्, “भ्रष्टाचारले हाम्रो सहरका सडकहरू खराब बनाएको छ, हामी दौड्न सक्दैनौं।” यो विद्रोहले दक्षिण र दक्षिणपूर्वी एसियामा युवा आन्दोलनको लहर फैलाएको छ।
फिलिपिन्सका युवाहरूले नेपालको जनआन्दोलनबाट प्रेरणा लिएका छन्, तर यहाँ फोकस संस्थागत सुधारमा छ। यदि कारबाही भएन भने, यो आन्दोलन २०२५ को मध्यावधि चुनावमा ठूलो प्रभाव पार्न सक्छ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस्